Gehoor

Communiceren is een combinatie van spreken en luisteren. Die twee functies horen bij elkaar, als je een gesprek voert met iemand. Je reageert op wat de ander zegt en hoe jij dat (gesproken geluid) waarneemt. Hoe je hoort beïnvloedt de reactie. Als je iets niet helemaal verstaan hebt, vraag je om te herhalen. Omdat logopedie gaat over communicatie, kijkt de logopedist ook naar het gehoor. Maaike Kruijk heeft zich door haar ervaring als Tolk Nederlandse Gebarentaal, Schrijftolk en logopedist bij dove en slechthorende kinderen gespecialiseerd in kinderen en volwassenen met een auditieve beperking.

 Slechthorendheid:

Slechthorendheid is een hoorstoornis waarbij het gehoor licht tot zeer ernstig gestoord kan zijn. Een aangeboren slechthorendheid heeft invloed op de ontwikkeling van de taal en spraak. Een kind dat zich normaal ontwikkelt, leert de betekenis van klanken door veel na te doen en te herhalen. Hij leert zijn eigen klanken bij te sturen, zodat die gaan lijken op de klanken die hij hoort. Op deze manier leert het kind spreken. 

Voor een kind dat slechthorend is, is de ontwikkeling van taal moeilijk. Ook is het moeilijker om te leren praten. En daardoor is het voor slechthorende kinderen ook moeilijker om te leren lezen. Er zijn ook mensen die op latere leeftijd slechthorend worden. In beide gevallen kan een logopedist helpen.

Hoe kan een logopedist helpen?

Een logopedist kan de taalontwikkeling van je kind onderzoeken. Hoe goed begrijpt je kind taal? Hoe goed kan je kind praten?

• Een logopedist kan de taalachterstand van je kind verminderen.
• Een logopedist kan je kind leren goed te praten.
• Een logopedist kan je kind leren zo goed mogelijk te horen.
• Een logopedist kan je kind leren spraakafzien. Spraakafzien betekent dat je kijkt naar iemand die praat: de lippen, de tong, de kaak, de gezichtsuitdrukking, gebaren en de lichaamshouding. Door naar dit alles tegelijk te kijken, kun je zien wat iemand zegt.
• Een logopedist helpt je bij je hoorapparaat en andere technische apparaten.
• Een logopedist kan ook de ouders helpen zo goed mogelijk te communiceren met hun kind. 

CI

Heb je een cochleair implantaat (een ‘kunstoor’)?

Mensen die doof zijn of heel slecht kunnen horen hebben niets aan een gewoon hoorapparaat. Zij kunnen een cochleair implantaat krijgen, een soort kunstoor. Dit apparaat maakt van geluid elektrische signalen. Deze elektrische signalen gaan naar de gehoorzenuw, die de signalen doorgeeft aan de hersenen. Met een cochleair implantaat moet je leren horen: geluiden herkennen, spraak herkennen en spraak begrijpen. Een logopedist kan daarbij helpen.

 Hoe kan een logopedist je helpen?

Een logopedist helpt jou, je familie en vrienden en je school als je een cochleair implantaat hebt gekregen.

• Een logopedist kan je leren horen.
• Een logopedist leert je spraakafzien. Spraakafzien betekent dat je kijkt naar iemand die praat: de lippen, de tong, de kaak, de gezichtsuitdrukking, gebaren en de lichaamshouding. Door naar dit alles tegelijk te kijken, kun je zien wat iemand zegt.
• De logopedist leert je beter te praten. En goed te articuleren.
• Bij kinderen onderzoekt de logopedist ook de taalontwikkeling. Zodat de logopedist de behandeling kan laten aansluiten bij het taalniveau van het kind. 

Aangeboren slechthorendheid

Slechthorendheid is een hoorstoornis waarbij het gehoor licht tot zeer ernstig gestoord kan zijn. Een aangeboren slechthorendheid heeft invloed op de ontwikkeling van de taal en de spraak. Een kind dat zich normaal ontwikkelt, leert de betekenis van klanken door veel na te doen en te herhalen. Hij leert zijn eigen klanken bij te sturen, zodat die gaan lijken op de taal die hij hoort. Op deze manier leert het kind spreken.

Een slechthorende baby zal niet of veel minder reageren op zijn eigen gebrabbel en op de klanken uit zijn omgeving. Hij leert de betekenis van geluiden en spraak niet zo vanzelfsprekend en automatisch als horende leeftijdsgenootjes. De boodschap van de ander wordt dan vaak onvoldoende waargenomen, de eigen spraak is niet altijd verstaanbaar. Het gevolg is een moeizamere communicatie.

Een ander gevolg is een achterstand in het begrijpen van taal en het leren spreken. Daarnaast kunnen er problemen optreden bij het leren lezen en de sociaal emotionele ontwikkeling. Het leren lezen is vooral een auditieve vaardigheid. Ook op volwassen leeftijd kunnen deze achterstand nog bestaan.

Testen

Het is belangrijk om zo vroeg mogelijk te ontdekken dat een kind slechthorend is, zodat er snel kan worden overgegaan tot aanpassen van hoortoestellen. In Nederland is neonatale gehoorscreening ingevoerd. Binnen tien dagen na de geboorte wordt het kind in de thuissituatie getest op slechthorendheid/doofheid. Wanneer een kind drie maal slecht scoort, wordt hij doorverwezen naar een KNO-arts of een audiologisch centrum.